پل چوبی بر روی زاینده‌رود اصفهان

پل چوبی یکی از پل‌های تاریخی اصفهان است که بر روی زاینده‌رود قرار دارد. این پل بین پل فردوسی و پل خواجو قرار دارد و همه‌روزه افراد زیادی از آن گذر می‌کنند.

معرفی پل چوبی اصفهان

این پل که درگذشته به پل سعادت‌آباد معروف بوده است، نام یکی از پل‌های اصفهان است که در دوران صفویه توسط شاه‌عباس دوم در سال ۱۰۶۵ قمری بنا شد. علت ایجاد این پل برای متصل کردن کاخ‌های هفت دست و آیینه‌خانه به‌طرف دیگر بوده است.

نام‌گذاری و وجه‌تسمیه پل چوبی اصفهان

وجه‌تسمیه این پل «جوبی» را به فراخور جوی کوچک ظریفی از سنگ پارسی بوده که آب را از سوی دیگر به‌طرف دیگر پل جاری می‌کرده است. با این‌حال شاردن در کتابش به‌صراحت این پل را از جنس چوب برپایه‌های سنگی ذکر کرده است و نمی‌توان قاطعانه گفت که عنوان «پل چوبی»، نادرست است.

نام اصلی آن پل «سعادت‌آباد» بوده و به فراخور مجاورت با هفت‌کاخ از کاخ‌های سلطنتی عصر شاه‌عباس دوم «پل هفت دست» نیز نام داشته است.

در بخش شرقی و غربی این پل، آب رودخانه بر روی هم انباشته می‌شده و به گونه دریاچه‌ای درمی‌آمده که به آن «پل دریاچه» نیز می‌گفته‌اند. در کتاب فوایدالصفویه که از مأخذ تاریخ عهد صفویان است به‌روشنی نام این پل «پل سعادت‌آباد» یادشده و نویسنده آن کتاب در روزگار صفوی بنای «شهر تازه‌ای» را در مقابل باغ سعادت‌آباد در سال ۱۰۶۹ هجری و هم زمان با هفدهمین سال سلطنت شاه‌عباس دوم متذکر می‌گردد.

معماری پل چوبی اصفهان

این پل از لحاظ معماری، دارای ۲۱ دهانه با طاق‌های جناغی و دو اتاقک کوچک در بخش میانی و آب‌برهای مثلثی است. در بخش میانی پل چوبی درگذشته، برجی شش‌ضلعی قرارگرفته بود که از هر طرف آن، چشمه‌ای روان می‌شد.

پل چوبی باوجود طول زیاد و پهنای اندک بسیار محکم و از شر بلایای طبیعی به دورمانده است. ساختار این پل، سنگ‌تراش بوده و در پایه‌های آن از ملات ساروج استفاده‌شده و در تمامی بدنه و طاق‌ها، آجر با ملات گچ به‌کاررفته است.

کاربرد پل درگذشته

پل چوبی برای آمدوشد عامه مردم نبوده است بلکه تنها وسیله ارتباط باغ‌های سلطنتی دو کناره شمالی و جنوبی رودخانه یعنی باغ معروف به «باغ دریاچه» با باغ‌های گسترده سعادت‌آباد میان پل فردوسی و پل خواجو و بناهای باشکوه کاخ هفت دست و کوشک آیینه‌خانه و کشکول و نمکدان بوده است و در اصل محل عبور خانواده شاه صفوی و امرا و بزرگان و مهمان‌ها و سفرایی بوده است که اجازه دیدار با شاه‌عباس دوم را داشته‌اند.

رویدادهای تاریخی این پل

باگذشت یک سال از استبداد صغیر و به توپ بسته شدن مجلس، در پی دعوت آقانجفی و حاج‌آقا نورالله نجفی اصفهانی از ضرغام‌السلطنه، نیروهای بختیاری خود را به اردوگاه باغ ابریشم رساندند. در شب نهم ذی‌حجه ۱۳۲۶ گروهی از بختیاری‌ها به سرپرستی ضرغام‌السلطنه از پل چوبی گذشته خود را به مجاهدین شهری در مسجد امام رساندند.

گروهی نیز از دروازه مارنان به مجاهدین شهری ملحق شدند. جنگ در میدان نقش‌جهان میان حکومت قاجاری و سواران بختیاری به اوج خود رسید. سرانجام با شکست سربازان حاکم و فرار اقبال‌الدوله‌ کاشی خاتمه یافت. در پی این واقعه، مجاهدان مشروطه‌خواه بختیاری کنترل شهر اصفهان را به‌دست گرفتند. در این جریان ضرغام‌السلطنه اولین رئیس بختیاری بود که وارد اصفهان شد و حاکم اصفهان به کنسولگری روس پناهنده شد.

وضعیت کنونی پل چوبی

کاربرد اصلی این پل، مکانی برای عبور از رودخانه می‌باشد و امروزه اگر شب‌ها بر روی این پل قدم بگذارید، بسیاری از نوازندگان سنتی و پاپ را بر روی آن می‌بینید که با صدای خود و سازشان این پل درخشنده را درخشنده‌تر می‌کنند.

همچنین این پل مکانی برای قرارهای شخصی می‌باشد زیرا در کناره‌های پل چوبی از فضای سبز بسیار زیبایی برای زیباتر نشان دادن پل استفاده‌شده است.

زیر این پل نیز اتاقک‌هایی وجود دارد که درگذشته برای جلسه‌های شاهان در نظر گرفته‌شده بوده؛ اما امروزه در آن موسیقی‌های سنتی می‌گذارند و با ردشدن از روی پل موسیقی سنتی به گوش می‌رسد.

کافه فرهنگ

اگر برای گردش به پل چوبی بروید، می‌توانید از کافه فرهنگ که زیر این پل ساخته شده است، استفاده کنید. جالب آنکه کافه فرهنگ محیطی آرام برای قرارهای کاری و شخصی دارد. این کافه در مقاله‌ای مجزا معرفی خواهد شد.

ثبت در آثار ملی ایران

پل تاریخی چوبی، در تاریخ ۲۲ آذرماه سال ۱۳۵۵ هجری شمسی با شماره ثبت ۱۳۰۵ در ردیف آثار ملی قرار گرفت.

آدرس پل چوبی اصفهان

اصفهان، بلوار آیینه‌خانه، بین پل‌های فردوسی و خواجو