میدان امام خمینی در بافت تاریخی همدان

میدان امام خمینی که در گذشته میدان پهلوی نام داشت، یکی از جاذبه‎های تاریخی شهر همدان است که در بافت تاریخی این شهر جای دارد و همه روزه افراد زیادی به واسطه تاریخی بودن و کاربری‎های اطراف میدان از آن بازدید می‎کنند.

معرفی میدان امام خمینی همدان

میدان امام خمینی بزرگ‎ترین  و تاریخی‎ترین میدان همدان است که در مرکز این شهر قرار دارد. این میدان به واسطه بزرگی، سبک معماری و دسترسی مستقیمی که به تمامی خیابان‎های شهر دارد، منحصر به فرد است و به همین دلیل در حوزه شهرسازی همدان را به عنوان منظم‎ترین شهر ایران می‎دانند.

آنچه که موجب تمایز میدان امام خمینی نسبت به سایر میدان‎ها می‎شود، ۶ خیابانی است که از آن منشعب می‎گردد و به سایر نقاط شهر دسترسی دارد.

همچنین تعداد ۱۲ گنبد طی سال های ۱۳۰۹ الی ۱۳۱۲ هجری شمسی با استفاده از نقوش برجسته هندسی، آجر کاری های ساده و پنجره های چوبی تزئین شده دورتادور این میدان ساخته شده و همین امر نمایی ویژه به آن بخشیده است.

تاریخچه میدان امام خمینی همدان

با به سلطنت رسیدن رضاخان پهلوی تفکرات مدرنیته در ایران شکل اجرایی به خود گرفت و دولت مرکزی برای اجرایی نمودن این تفکرات، مستشارانی را به شهرهای مختلف ایران از جمله همدان فرستاد. یکی از این مستشاران کارل‎فیشر، معمار آلمانی، بود.

ایشان در سمت مهندس وزارت داخله عصر رضاشاه پهلوی، طراح اصلی این میدان و شش خیابان منشعب از آن و کمربندی‎های مربوطه با الگوی شهرسازی ستاره‎ای – شعاعی است.

جهت اجرای این طرح، یک مهندس ایرانی به نام سیف‎الله خان سلیمانی، یک مهندس آلمانی به نام اشتولباخ و یک مهندس روس به نام ولادیمر چارولیف در شعبه فنی و ساختمانی به ریاست مهندس وزارتی به نام گرهارد رودنبرگ کار خود را از اواخر سال ۱۳۱۰ شمسی آغاز کردند. از دیگر از پیمانکاران طرح میدان می‎توان به اشخاصی چون استاد غلامرضا معماری، میرزا خلیل منصف، حسن ریاحی، علی فیروز و تقی شریفی اشاره نمود.

معماری میدان امام خمینی همدان

طراحی و اصول انشعاب خیابان‌ها از این میدان دایره شکل، به نحوی است که هر چه کل شهر گسترده‌تر می‌گردد، غیر مستقیم زیر نفوذ همین میدان مرکزی است.

شعاع میدان ۸۰ متر است. در فاصله‌های دورتر از محیط این میدان، بلوارها و خیابان‌ها با شعاع بزرگتر قرار دارند که در حال حاضر به علت توسعه شهر در برخی از جهت‌ها تا دایره سوم نیز رسیده‌ است. به این دایره‌ها در اصطلاح خیابان‌های کمربندی گفته می‌شود.

۶ خیابان اصلی شهر به نام‌های باباطاهر، اکباتان، شهدا، تختی، بوعلی و شریعتی، به این میدان وصل شده‌اند. عرض این خیابان‌ها ۳۰ متر است و با فاصله ۶۰ متر و زاویه ۶۰ درجه‌ای به شش جانب شهر منشعب می‌شوند.

تبدیل میدان به پیاده‎راه

در سال ۱۳۸۴ هجری شمسی و به منظور حل مشکلات ترافیکی رینگ اول شهر و رونق گردشگری، طرح پیاده‎راه سازی میدان امام خمینی همدان مصوب و اقدامات اجرایی آن آغاز گردید. این پیاده‎راه به همراه خیابان‎های بوعلی و خیابان اکباتان در سال ۱۳۹۵ هجری شمسی افتتاح شد.

در این پیاده‎راه و فضای اطراف آن آثار تاریخی، مراکز خرید، صنایع دستی و بازارهای سنتی وجود دارد که ضمن عبور از پیاده‎راه و لذت بردن از آن،می‎توان از این مراکز نیز دیدن نمود و خریدی به یاد ماندنی را تجربه کرد.

پیاده‎راه میدان امام خمینی یکی از پرترددترین مراکز همدان است که در دو مسیر آن تندیس‎هایی با نمادهایی از گذشته قرار گرفته‎اند.

همچنین در این پیاده‎راه به مناسبات مختلف مراسمات گوناگونی برگزار می‎شود که از جمله آن‎ها می‎توان به جنگ‎های نوروزی، کاروان‎های سیار تئاتر کودک و نوجوان، جزء خوانی قرآن کریم و … اشاره نمود.

موزه مجموعه

به دنبال اجرای پروژه پیاده‌‎راه‌ سازی میدان امام خمینی، تابوتی در این محوطه که مربوط به دوره اشکانیان بود، کشف گردید و به همین دلیل کاوش‎های اضطراری در این منطقه انجام شد. پس از گسترش کاوش‎ها و کشف آثار تاریخی دیگر، تصمیم بر آن شد که به جای تعبیه آب‌نما در وسط میدان، موزه‌ای در این محوطه راه‌اندازی و آثار تاریخی کشف شده در آن نگهداری شود.

مکان‎های گردشگری اطراف

میدان امام خمینی همدان در بافت تاریخی این شهر جای دارد و اطراف آن پر از جاذبه‎های تاریخی است. از این اثار تاریخی می‎توان به آرامگاه بوعلی سینا، مجموعه تپه هگمتانه، بازار تاریخی، امام‎زاده عبدالله (ع)، مقبره استر و مردخای و … اشاره کرد.

ثبت در آثار ملی ایران

در تاریخ ۲۲ تیر ۱۳۷۹ هجری شمسی با شماره ثبت ۲۷۱۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

آدرس میدان امام خمینی همدان

بافت تاریخی همدان، انتهای خیابان باباطاهر