موزه هنرهای معاصر یکی از موزههای زیبا و جذاب تهران است که در منطقه امیرآباد و در ضلع غربی پارک لاله قرار دارد. این موزه همهروزه علاقهمندان به هنر زیادی را بهسوی خود جلب میکند.
فهرست مطالب
موزه هنرهای معاصر تهران یکی از سرشناسترین موزههای ایران است که در ۲ مهر ۱۳۵۶ برابر با خورشیدی ۱۴ اکتبر ۱۹۷۷ میلادی به کوشش و ابتکار فرح پهلوی و با پشتیبانی دفتر مخصوص شهبانو، در گوشه پارک لاله در محله امیرآباد تهران بنا شد.
این موزه شامل جامعترین و مهمترین گنجینههای هنر مدرن در خارج از اروپا و آمریکای شمالی و مالک یکی از ۵ تا ۱۰ مجموعه مهم هنر نوگرا در دنیاست و دارای کارهای مهمی از جنبشهای هیجان نمایی انتزاعی، پاپ آرت، مینی مالیسم، مفهومی، و فوتورئالیسم است.
این موزه در حال حاضر، یکی از واحدهای معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به شمار میرود.
اندیشه ساختن جایی در ایران برای نمایش آثار هنر معاصر ایرانی و خارجی را نخستین بار کامران دیبا، معمار و نقاش و پسرعموی فرح پهلوی، ملکه ایران در دوره محمدرضا شاه پهلوی، در گفتگوهای مستمرش با فرح پهلوی مطرح کرد.
سپس فرح پهلوی هنگام بازدید از نمایشگاه کارهای ایران درودی، نقاش نامدار ایرانی، و در پی درخواست درودی از او برای ایجاد مکانی برای نمایش همیشگی آثار، فرح پهلوی مصمم شد تا موزه هنرهای معاصر ساخته شود.
در نهایت تصمیم برای ساخته موزه هنرهای معاصر گرفته شد و کامران دیبا در آغاز مأمور شد تا آثار هنری ارزشمند را از بیرون از کشور تهیه کند. به گفتهٔ آیدین آغداشلو، دیبا تعدادی از آثار مطرح هنر نوین را خریداری کرد و با خود به ایران آورد. در میان آن آثار، کارهای بی نظیر و گاه اما کارهای کم اهمیتتر به چشم میخورد.
کار ساخت موزه نیز در سال ۱۳۵۶ به پایان رسید و موزه در زمینی به مساحت ۵٬۰۰۰ مترمربع (بدون احتساب باغ تندیسها) و در کل ۸٬۵۰۰ مترمربع (با احتساب باغها) ساخته شد.
ایده اصلی تشکیل موزه این بود که بازدیدکنندگان برای دیدن کارهای هنری معاصر سده ۲۰ میلادی تنها به یک موزه بروند؛ چرا که اگر همه آثار موجود در موزه هنرهای معاصر تهران به نمایش درمی آمد، بازدیدکننده میتوانست دستکم یک کار از هر هنرمند مطرح این سده ببیند.
ساختمان موزه هنرهای معاصر از نمونههای معماری نوین در ایران به شمار میرود. در این سازه، از معماری سنتی ایران و مفاهیم فلسفی همراه عناصر مدرن بهره گرفته شده است.
طراحی و معماری این سازه بهدست کامران دیبا معمار ایرانی انجام گرفت که عناصر معماری سنتی ایران، همچون هشتی، چهارسو و گذرگاه را در طراحی آن قرار داد. به گفته کامران دیبا، معماری نوین موزه را در هیچ یک از کشورهای عرب و مسلمان، از جمله مصر و ترکیه، نمیتوان یافت.
نمای بیرونی ساختمان با الهام از بادگیرهای مناطق حاشیه کویر ایران ساختهشده است. طاقهای مرسوم روستایی و نورگیرهای برگرفته از بادگیرهای کویری نقش نوعی هدایت کننده نور فضای بیرون به درون مجموعه را بازی میکند. بنا نسبت به خیابان اصلی بهاندازه ۴۵ درجه چرخیده است و بهجز چهار نورگیر فراز ورودی، دیگر نورگیرها همگی بهسوی شمال شرق هستند.
مصالح بهکار رفته در ساختمان موزه سنگ و بتون است و ساختش ۹ سال طول کشید. محوطه موزه دارای دو ورودی است که یکی در سوی پارک لاله قرار گرفته و خدماتی به شمار میرود و دیگری ورودی اصلی است که از سوی خیابان کارگر در غرب سازه راه میدهد.
مجموعه آثار موزه را میتوان در سه گروه آثار موجود در مخزن (گنجینه)، آثار ارائه شده در گالریها و فضاهای درون موزه، و نیز تندیسهای موجود در محوطه بیرونی دسته بندی کرد.
در گنجینه دائمی موزه بیش از ۳۰۰۰ اثر ارزشمند از نخبگان هنرهای تجسمی نگهداری میشود که نزدیک به ۴۰۰ عدد از آنها، دارای ارزش استثنایی هستند. از جمله آثار مهم موزه، میتوان بهکارهای بسیار شاخصی از گوگَن، رُنوار، پیکاسو، ماگریت، ارنست، پولاک، وارهول، لُویت، و جاکومتی اشاره کرد. همچنین موزه هنرهای معاصر تهران مالک مجموعه بسیار مهم و جامعی از هنر نوگرا و معاصر ایران است و این گنجینه از اموال عمومی ایران محسوب میشود.
باغ تندیس، فضای سبز واقع در شمال ساختمان موزه است که با مجسمههایی از ماکس ارنست، پرویز تناولی، هنری مور، ماکس بیل و … طراحی شده است.
موزه هنرهای معاصر دارای ۹ گالری است که سه مورد آن نمایشگاه آثاری از نقاشان و هنرمندان بین المللی است که در گنجینه دائمی موزه نگهداری میشوند. این گنجینه آثار بسیار ارزشمندی از کلود مونه، ونسان ونگوگ، پابلو پیکاسو، رنه ماگریت، اندی وارهول و دیگران دارد. نمایشگاههای موقتی و فصلی نیز در شش گالری دیگر موزه برپا میشود. گالریها یکی پس از دیگری در راه گذر بازدیدکنندگان قرار دارند و این تماشای همه کارها را آسان میکند.
کتابخانه تخصصی موزه در پایان شیبراهی که به بخشهای امور اداری و هنری میرسد، واقع شده است. در مخزن این کتابخانه نزدیک به ۵۰۰۰ کتاب فارسی و غیرفارسی وجود دارد که موضوعات هنری گوناگونی چون معماری، نقاشی، طراحی، ارتباط تصویری، عکاسی، سینما و … را پوشش میدهد.
عضویت در این کتابخانه، ویژه دانشجویان و پژوهشگران رشته هنر است و تنها اعضا میتوانند از آن استفاده کنند.
در بخش نشریات ادواری نیز نشریات فرهنگی و هنری داخلی و برخی نشریات خارجی در موضوعهای مرتبط نگهداری میشود.
از دیگر بخشهای تخصصی موزه میتوان به کانونهای معماری و نیومدیا اشاره کرد.
موزه هنرهای معاصر چندین بخش جنبی نیز دارد که از جمله آنها میتوان به سینما تک، کتابفروشی تخصصی و رستوران اشاره کرد.
سینما تک در مهر ۱۳۷۷ آغاز بهکار نمود. هدف از برپایی آن نمایش کارهای ارزشمند سینمای ایران و جهان و سنجش فیلمهای به نمایش درآمده برای ارتقای کیفیت نگاه مخاطبان است.
این مجموعه همچنین به برگزاری جلسههای نقد، سمینار و مراسم آغاز و پایان نمایشگاهها میپردازد. گنجایش ثابت سینما تک ۲۰۰ صندلی است و اندازه پرده نمایش آن ۶ × ۸ متر است که امکان نمایش فیلم و اسلاید را فراهم میسازد.
سینما تک اعضای ثابت دارد و در روزهای آغازین هرسال عضویت میپذیرد. اعضایش یک سال از برنامههای سینما تک استفاده میکنند. این اعضا همچنین از دیگر برنامههای موزه و کتابخانه نیز بهرهمند میشوند.
جهت مشاهده تارنمای رسمی موزه هنرهای معاصر تهران و مشاهده اخبار و رویدادها، اینجا را کلیک کنید.
در صورتی که علاقه دارید از موزه هنرهای معاصر دیدن کنید، اطلاعات زیر برای شما مفید خواهد بود:
بازدید از موزه هنرهای معاصر در تمامی روزها بهجز شنبهها و تعطیلات رسمی امکانپذیر است. ساعت کار موزه نیز همهروزه از ۱۰ الی ۱۹ و جمعهها ۱۵ الی ۱۹ میباشد.
شماره تلفن موزه در صورت نیاز و برای هماهنگی: ۸۸۹۶۳۲۰۰-۰۲۱
موزه هنرهای معاصر در تاریخ ۱۲ بهمن ۱۳۸۱ به شماره ۷۰۶۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
تهران، خیابان دکتر فاطمی، ضلع غربی پارک لاله