موزه پست و ارتباطات یکی از موزههای جالب و زیبای تهران است که به نامهای پست و تلگراف و پست و مخابرات نیز معروف است. این موزه در کنار بافت تاریخی مرکزی پایتخت و در منطقه ۱۱ شهرداری واقع شده است و همهروزه افراد زیادی را که به ارتباطات و پست و تلگراف، بهخصوص در گذشته، علاقه دارند، به این مکان میکشاند.
فهرست مطالب
این بنا میان سالهای ۱۳۰۷ تا ۱۳۱۳ خورشیدی با هزینه پانصد هزار تومان و با مساحت ۱۵ هزار مترمربع در خیابان سپه بنا نهاده شد. معمار این بنا نیکلای مارکف معمار برجسته ایرانی گرجستانی بوده است.
ساختمان این موزه برای اداره پست و گمرک با شیوه معماری ملی ساختهشده و از جمله بناهای سترگ و باشکوه این شیوه از معماری ایرانی دوره رضاشاه به شمار میرود.
محل این موزه بخشی از ساختمان وزارتخانه پست و تلگراف (تلگرافخانه) در ضلع جنوبی میدان توپخانه پیشین و روبروی عمارت شهرداری بود که در سال ۱۳۴۹ هجری خورشیدی ویران شد. این موزه تا قبل از آن برقرار و پذیرای بازدیدکنندگان بوده است.
بعد از تخریب بنای وزارتی ابزارها و اشیاء موزه به بال غربی عمارت اداره پست منطقه باغ ملی منتقل شد و موزه ارتباطات (پست و مخابرات) در تاریخ دهم بهمن ۱۳۶۹ گشایش یافت.
این موزه در یکی از قدیمیترین و شکیلترین عمارت های دولتی تأسیسشده به شمار میرود که از دو طبقه بنا متشکل از سالنها و غرفههای متعدد تشکیلشده است و مکانی مناسب جهت بازدید مشتاقان دیدار آثار تاریخی و کهن میباشد.
در ۲۰ اسفندماه ۱۳۷۴، به استناد موافقت سازمان امور اداری و استخدامی کشور، موزه پست به موزه وزارت پست و تلگراف و تلفن و در ۱۲ مردادماه ۱۳۷۸، به موزه پست و مخابرات تغییر نام داد.
موزه ارتباطات جایگاه شایستهای برای بازدید علاقهمندان به آثار تاریخی و کهن است. در این موزه آثار گوناگونی از پیشینه ارتباطات و فناوری اطلاعات در کشور نمایش داده شده است و روند پیش رونده ابزارهای ارتباطاتی را در بستر تاریخ نشان میدهد. در موزه ارتباطات ابزارها و افزارها و اشیاء پستی و تلگرافی به مانند سایر کشورهای دنیا گردآوری و نگهداری میشود.
در این موزه نمونههایی از کهنترین نوشت افزارها و ابزارهای فرستادن بستههای پستی و چاپاری، تلفنهای نخستین (شناخته شده به “هندلی” با مراکزی ۲۰ و ۳۰ شمارهای) تلگرامهای مورس، تمبرها و دیگر ابزار ارتباطات و مخابرات از کبوتر نامه بر تا ماهواره به نمایش گذاشته شده است.
موزه پست و ارتباطات شامل بخشهای مختلفی است که عبارتنداز:
۱– اتاق نمایش عکسهای وزرای ارتباطات
۲– سالن رادیوها
۳– سالن لمینت تمبر
۴– سالن هدایا
۵– سالن مخابرات
۶– سالن تمبر اورجینال
۷– سالن تمبر
۸– سالن پست
۹– نگارخانه هنری
۱۰– نگارخانه دائمی چاپار
در ادامه به توضیح بخشهای مختلف موزه پرداخته میشود:
موزه پست و مخابرات دارای دو طبقه و یک زیرزمین است که در این دو طبقه هشت غرفه قرار دارد و هرکدام به موضوعی خاص میپردازند.
یکی از غرفههای طبقه اول، غرفه تشریفات و وزرا است که دارای تصاویری از ۷۲ وزیر از گذشته تا به امروز است؛ مانند اولین وزیر وزارت تلگراف، علیقلی خان مخبر الدوله. در سالن تمبرهای داخلی شاهد انواع تمبرهای دوران قاجاریه، پهلوی و جمهوری اسلامی در کنار ویترینهایی که مربوط به کلیشه ادیسون و کلیشه تمبر احمدشاه است و ماکت پستچی زمان قاجاریه و نمادی از کوچه پست خواهید بود.
یکی دیگر از غرفههای طبقه اول غرفه اشیا پستی نام دارد که در آن میتوانید انواع صندوقهای پستی دوران پهلوی و کشورهای مختلف را ببینید. بهعلاوه در این غرفه مهرهای مصرفی در دفاتر پست خارج از کشور، انواع مهرهای دستی، دستگاههای باطل کردن تمبر دستی و برقی، انواع ترازوهای قدیمی پست، نمونه لباسهای رسمی کارکنان پست در کشورهای مختلف، مهر روز جمهوری اسلامی، انواع حکمهای دولتی، وسایل و پاکتهای پستی و نمونههای ارسال مرسولههای پستی نیز به نمایش گذاشته شده است
غرفه راه ابریشم یا سالن مرکزی از دیگر غرفههای جالب این موزه است که دربردارنده انواع وسایل ارتباطی قدیمی و روشهای حمل محمولههای پستی مانند ارابه، ماشین سه چرخ و هواپیما در کنار چندین نمونه از مجسمههای پستچیهای زمان قاجار، نقشه راههای ارتباطی و پستی، وسایل و هدایایی از کشورها، دولتها و اشخاص است.
در راهروهای طبقه اول شاهد عکسهایی از کارکنان پست قدیم، پستچیهای زمان قدیم و وسایل اهدایی اشخاص نیز هستید. از دیگر بخشهای طبقه اول قسمت اداری، کتابخانه، فروشگاه، تمبر و منابع قدیمی درباره ارتباطات است که به سه زبان فارسی، انگلیسی و فرانسوی وجود دارد.
طبقه دوم موزه دارای سالن تمبر بینالملل است که تمبرهای منتشرشده ۱۳۰ کشور را در خود جایداده است؛ ویترینهایی که پاکتهای مهرشده اهدایی از شخصیتهای مختلف و تمبر و پاکتهای ارسالی از کشورهای مختلف را دارد. غرفه اشیا پستی هم در کنار غرفههای یک و دو مخابرات در طبقه دوم جای دارد.
غرفه اول مخابرات شامل وسایل ارتباطی از مورس تا تلگراف، فاکس، ماهواره زهره و نمونه تیر و سیم است و ویترینی وجود دارد که دست خط امام خمینی (ره) مربوط به سال ۱۳۴۱ و در خصوص ثبت تلفن منزل ایشان به اداره تلفن شهرستان قم، در آن نگهداری میشود.
غرفه دوم مخابرات هم دستگاههای تلفن مغناطیسی ۱۰۰ شمارهای قدیمی، دستگاههای گیرنده و فرستنده، تلفن بیسیم، میز سوئیچ برد و دستگاههایی از این قبیل را دارد که سیر تکاملی مخابرات را به خوبی به تصویر میکشند. طبقه دوم دارای بخشهای اداری و سالن اجتماعات با ظرفیت ۱۰۰ نفر نیز است.
از دیگر قسمتهای قابلذکر موزه حیاط مرکزی آن است که برای برگزاری مراسمی مانند تمبر مشترک با سایر کشورها، نمایشگاههای موقت تمبر، ارمهای پستی کشورهای مختلف عضو اتحادیه جهانی پست مورداستفاده قرار میگیرد و چایخانه سنتی که برای پذیرایی از بازدیدکنندگان و مقامات مختلف در نظر گرفتهشده و البته فروشگاه که در ساعات کار موزه آماده سرویسدهی است.
جهت دنبال کردن سایت رسمی موزه پست و ارتباطات و اطلاع از اخبار و رویدادها، اینجا را کلیک نمایید.
اگر قصد دارید از موزه پست و ارتباطات دیدن فرمایید، اطلاعات زیر برای شما مفید خواهد بود:
ساعات بازدید از این موزه روزهای شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۹ الی ۱۷ میباشد.
همچنین این موزه در روزهای پنجشنبه و جمعه و تعطیلات رسمی کشور، تعطیل است.
بهای بلیط موزه پست و ارتباطات در ابتدای سال ۱۳۹۹، نفری ۷ هزار تومان میباشد.
در صورتی که میخواهید با موزه تماس بگیرید، میتوانید از شماره تماس ۶۶۷۰۰۵۰۳-۰۲۱ و یا ۶۶۷۰۹۱۳۲-۰۲۱ استفاده نمایید.
تهران، خیابان امام خمینی، نرسیده به میدان، جنب سردر باغ ملی