باغ ایل گلی (استخر شاه) در جنوب شرقی تبریز

باغ ایل گلی که به نام‌های باغ شاه گلی و استخر شاه نیز معروف است، یکی از جاذبه‌های معروف و زیبای شهر تبریز است که در جنوب شرقی این شهر جای دارد. این جاذبه تاریخی همه‌روزه پذیرای گردشگران بسیاری است و تقریباً هرکسی که به تبریز سفر کند، از این جاذبه زیبا دیدن می‌کند.

تاریخچه باغ ایل گلی تبریز

سنگ بنای ساخت استخر شاه گلی یا ایل گلی در دوران آق قویونلوها گذاشته شد. در آن دوران این استخر بزرگ‌ترین منبع ذخیره آب برای آبیاری باغ‌های مناطق شرقی تبریز تا دروازه تهران به شمار می‌رفت. در دوره صفویان اما وضعیت برای شاه گلی تغییر کرد و دریاچه به‌وسیله شن و ماسه و نخاله‌هایی که در محوطه موجود بود پر و دیواره‌ای سنگی به دور آن ایجاد شد. در دوره قاجار اما در اطراف استخر خیابان‌هایی برای عبور و مرور ساخته و در نزدیکی آن درختان تبریزی، بید مجنون و گل‌های اطلسی در چندین ردیف برای زیباسازی منطقه کاشته شد. در همین زمان قهرمان میرزا (فرمانروای وقت شهر تبریز و فرزند عباس میرزا ولیعهد ایران) دستور ساخت ساختمانی دو طبقه در میان استخر ایل گلی را داد که تا مدت‌ها مورد استفاده شاهزادگان قاجار بود. مدیریت شاه گلی اما در دوره پهلوی به‌دست شهرداری تبریز افتاد تا به‌عنوان گردشگاهی عمومی بین مردم رسمیت پیدا کند. سید باقر کاظمی (مهذب الدوله) استاندار وقت آذربایجان شرقی، تعمیرهای اساسی در محوطه این پارک ایجاد کرد. ساختمان کلاه‌فرنگی اما در سال ۱۳۴۶ تخریب شد و با سرمایه‌گذاری و کمک شهرداری تبریز و استانداری در سال ۱۳۴۹ به شکل زیبای امروزی خود درآمد.

نام‌گذاری ایل گلی تبریز

عمارت کلاه‌فرنگی مجموعه ایل گلی

عمارت کلاه فرهنگی هشت‌ضلعی موجود در مرکز دریاچه ایل گلی که به کاخائل گلی شهرت دارد، امروزه به صورت یک تالار پذیرایی مورداستفاده قرار می‌گیرد.

کاخ ایل گلی در دوران حکومت سلطان یعقوب آق‌قویونلو ر یک طبقه و به‌صورت خشتی احداث‌شده و در دوران سلطنت صفویان گسترش‌یافته است. قهرمان میرزا (هشتمین پسر عباس میرزا) نیز این عمارت را تکمیل‌تر نموده و آن را به‌صورت یک گردشگاه سلطنتی برای درباریان قاجار درآورده است. البته این البته این بنا در سال ۱۳۴۶ هجری خورشیدی توسط شهرداری تبریز تخریب شد و سپس عمارت دو طبقه جدید و مقاومی در محل آن توسط استاد معمار حاج علی‌اکبر نادرالوجود ساخته شد.

استخر ایل گلی

دریاچه ایل گلی با حدود ۵۵,۰۰۰ مترمربع وسعت، گنجایش ۷۲۰,۰۰۰ مترمکعب آب را دارد. آب این دریاچه نیز از رودخانه لیقوان که از نزدیکی روستای چاوان می‌گذرد، تأمین می‌شود.

تپه نسبتاً بلندی در بخش جنوبی دریاچه ایل گلی قرار گرفته که جنگل‌کاری شده و آبشارهای مصنوعی متعددی از این تپه به سمت داخل دریاچه سرازیر می‌شود. همچنین از ضلع جنوبی دریاچه تا مرکز آن و محل کاخ ایل گلی، خیابانی کشیده شده که عمارت کلاه‌فرنگی را به صورت یک شبه جزیره درآورده است.

امکانات و دیدنی‌های مجموعه

از امکانات و دیدنی‌های مجموعه باغ ایل گلی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱– قایقرانی: در فصل‌های بهار، تابستان و پاییز پیش از یخ زدن دریاچه امکان قایق‌سواری (قایق پدالی و قایق موتوری) برای گردشگران فراهم است.

۲– باغ و فضای سبز پارک ایل گلی: پله‌های سنگفرش شده، آبشار مصنوعی، نورپردازی‌های رنگارنگ و گل‌های لاله و شمعدانی اینجا را به یکی از زیباترین قسمت‌های پارک ایل گلی تبدیل کرده است. اگر دلتان می‌خواهد پارک را یک دور کامل بزنید، می‌توانید مسیر پیاده‌روی‌تان را از یک سمت دریاچه آغاز کنید، از پله‌های گل‌کاری شده بالا بروید، تپه‌های پارک را دور بزنید، از کنار هتل پارس عبور کنید و دوباره خود را به دریاچه برسانید.

۳– دوچرخه‌سواری و درشکه سواری: اگر اهل دوچرخه‌سواری باشید پارک ایل گلی گزینه مناسبی برای شماست، در این پارک مسیر دوچرخه‌سواری برای علاقه‌مندان به این ورزش فراهم آمده که از طریق آن می‌توانید به قسمت‌های مختلف پارک دسترسی داشته باشید. از دیگر جذابیت‌های گردش در ایل گلی کالسکه سواری دور دریاچه است، شما می‌توانید با پرداخت هزینه‌ای سوار بر کالسکه از تماشای مناظر اطراف لذت ببرید.

۴– مینی گلف: در گوشه جنوب شرقی پارک و در نزدیکی هتل پارس، یکی از متفاوت‌ترین تفریح‌های تفرجگاه ایل گلی قرار دارد. اگر از علاقه‌مندان به تفریح گلف هستید و هزینه و زمان کافی در اختیار دارید بازدید از مجموعه مینی گلف ایل گلی را فراموش نکنید. این مجموعه یکی از استانداردترین زمین‌های مینی گلف ایران را در خود جای‌داده و در سال‌های گذشته بازی‌های ملی و استانی مختلفی در آن برگزار شده است.

۵– ساعت آفتابی: از دیگر دیدنی‌های ایل گلی ساعت آفتابی بزرگ آن است که بزرگ‌ترین ساعت آفتابی ناحیه شمال غربی کشور نیز به شمار می‌رود. ساعت‌های آفتابی بیشتر ساعت خورشیدی محلی را نمایش می‌دهند، طول جغرافیایی تبریز هم در حدود ۶ درجه با نصف‌النهار ساعت رسمی ایران تفاوت دارد، به همین دلیل ساعت آفتابی پارک ایل گلی باید در اصل نسبت به ساعت رسمی ایران در حدود ۲۴ دقیقه تفاوت زمانی را نشان دهد. اما محاسبات این ساعت آفتابی بر اساس درخواست شهرداری تبریز طوری صورت گرفته است که بتواند ساعت رسمی ایران را نمایش دهد.

۶– لونا پارک: در سمت غربی دریاچه، یک لونا پارک و شهربازی وجود دارد که انواع وسایل بازی و هیجانی در آن به چشم می‌خورد. از جمله بازی‌های معروف و هیجانی لونا پارک می‌توان به سالتو، تاب زنجیری، ترن هوایی، اینتر پرایز و … اشاره کرد.

۷– دیگر امکانات و دیدنی‌ها: از دیگر امکانات و دیدنی‌های مجموعه می‌توان به مجموعه ورزشی سایمان (شامل پیست اسکیت مجهز، سنگ‌نوردی، بیلیارد، تنیس روی میز، گیم کلاب، بازی‌های مجهز به تکنولوژی واقعیت مجازی (VR)، فوتبال دستی و دارت)، رستوران و کافی‌شاپ، نمازخانه، نیمکت، سرویس بهداشتی، بوفه، پارکینگ، آبخوری، اینترنت رایگان، هتل و مسافرخانه و … اشاره کرد.

ثبت در آثار ملی ایران

این باغ در تاریخ ۲۷ بهمن ۱۳۸۷ به شماره ثبت ۲۴۷۷۴ در آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

آدرس

تبریز، بزرگراه شهید کسایی، بلوار ایل گلی