قابلی که به قابلی پلو و یا دمی قابلی نیز معروف است، یکی از پلوهای خطه آذربایجان میباشد که بسیار مغذی، آسان و گیاهی بوده و شامل برنج، بلغور و رشته پلویی است. درگذشته دسترسی به رشته پلویی و بلغور در روستاها بیشتر مقدور بوده است به همین دلیل احتمالاً این غذای خوشمزه منشأ روستایی دارد و اغلب در فصول سرما تهیه میشود.
فهرست مطالب
در ادامه باهم مراحل پخت این غذای خوشمزه را مرور میکنیم.
برنج ایرانی ترجیحاً دودی: ۲ لیوان
بلغور گندم دانهدرشت یا بلغور پریش: یک و نیم لیوان
رشته پلوئی: حدوداً دو الی سه مشت خردشده
عدس: یک لیوان سرصاف
پیاز: ۳ عدد متوسط
نمک: به میزان لازم
زردچوبه: به میزان لازم
روغن (نباتی یا کره یا ترجیحاً ساری یاغ): به میزان لازم
گوشت قرمز پختهشده ترجیحاٌ ماهیچه یا کوفتهقلقلی (در صورت تمایل): به میزان دلخواه جهت سرو در کنار پلو
برگه زردآلو یا قیسی: به میزان لازم
آلو بخارا: به میزان لازم
پیاز داغ: به میزان لازم
روغن (نباتی یا کره یا ترجیحاً ساری یاغ) جهت تفت مواد رویه: به میزان لازم
محلول زعفران یا رنگ زعفران: به میزان لازم
این غذای خوشمزه در شش مرحله آماده میشود که به توضیح آن میپردازیم:
۱– مرحله اول:
پیازها را بهصورت قاچهای درشت خرد میکنیم و با مقداری روغن تفت میدهیم. پیازها بایستی خوب تفت بخورند و نرم شوند. سپس زردچوبه را افزوده و مجدداً تفت میدهیم تا بوی زردچوبه از بین برود، ولی پیازها سرخ نشوند و زیاد هم تغییر رنگ ندهند.
۲– مرحله دوم:
سپس برنج و بلغور پاکشده را خوب میشوییم و به قابلمه اضافه میکنیم. بلافاصله عدس آبپز شده را نیز به داخل مواد میریزیم.
۳– مرحله سوم:
حدوداً ۵ لیوان آب را نیز اضافه میکنیم و بهآرامی مخلوط میکنیم. نمک را نیز اضافه میکنیم. توجه نمایید حرارت زیر برنج متوسط باشد نه بالا باشد و نه پائین. اگر بالا باشد زود آبش را خواهد کشید. اگر پائین باشد، برنج خمیر خواهد شد. گاهی نیز مواد را دو الی سه بار هم میزنیم تا به هم نچسبند.
۴– مرحله چهارم:
کمی قبل از اینکه برنج آبش را بکشد. رشته را با آب سرد شسته و اضافه میکنیم. شستن رشتهها سبب میشود که از میزان شوری آنها کاسته شود.
۵– مرحله پنجم:
برنج آبش را که کاملاً کشید، در صورت تمایل مجدداً مقداری روغن اضافه میکنیم. زیر قابلمه شعله پخشکن قرار میدهیم. یک پارچه تمیز یا دمکنی زیر در قابلمه قرار میدهیم و میگذاریم با حرارت ملایم خوب دم بکشد.
وقتی برنج خوب دم کشید. اجازه میدهیم حدود ده دقیقه الی یک ربع با دربسته، بماند تا از حرارت بیفتد. این کار باعث میشود که حین کشیدن در ظرف سرو، برنج و بلغور و رشته له نشود و فرمشان را حفظ کنند.
۶– مرحله ششم (تهیه رویه برنج):
مقداری پیاز را خلالی کرده و خوب تفت میدهیم تا سبک شده و تغییر رنگ بدهد، سپس برگه زردآلو یا قیسی و آلوبخارای شسته شده را اضافه میکنیم و خوب تفت میدهیم تا نرم و براق شوند. در این مرحله میتوانیم از مقداری محلول زعفران یا رنگ زعفران نیز استفاده نماییم.
سپس حین سرو، مواد رویه را برروی برنج یا اطراف برنج قرار میدهیم. نوش جان!
۱– به میزان نمک دقت شود چون برخی رشتههای پلوئی بسیار شور میباشند
۲– این برنج با ماست، ترشی بخصوص لیته یا نازخاتون و یا سالاد شیرازی بسیار دلچسب است.
۳– بلغور گندم مورداستفاده در این برنج بایستی دانهدرشت باشد. ما اغلب از “بلغور پریش” که خیلی درشت، خوشطعم و مثل برنج است، استفاده میکنیم. این بلغور اغلب از “سامان میدانی تبریز” (به معنی میدان کاه) تهیه میشود و متأسفانه همهجا نیست.
۴– میبایست عدس را قبل از استفاده، آبپز و آبکش نماییم.