حمام انصاری در بافت مرکزی تهران

حمام انصاری فاقد تزئینات خاصی است و تزئینات رسمی بندی گنبد سربینه، تزئینات گچبری جدید در ترنج‌های رسمی بندی گنبد سربینه و حجاری نقوش گیاهی سرستون ها تنها نمونه‌های تزئینات وابسته به معماری در این بنای تاریخی است.

البته سردرهای ورودی (هلالی و سنتوری) حمام در نمای خارجی و رخبام های آجری را نیز می توان در شمار تزئینات نمای خارجی این بنا برشمرد که البته با توجه به سبک معماری آن،‌ متعلق به دوران پهلوی است.

حمام انصاری در زمینی به مساحت ۳۶۵ مترمربع واقع شده و در عمق ۳ متری سطح کف فعلی خیابان مجاور قرار گرفته است.

این حمام شامل دو قسمت است که قسمت اصلی شامل فضاهای یک حمام سنتی است که در جبهه شرقی واقع شده است و در جبهه غربی حمام سنتی به مساحت حدود ۷۲ مترمربع قرار دارد.

فضاهای قسمت حمام سنتی شامل موارد زیر است:

فضای سربینه

این فضا مساحتی در حدود ۶۴ مترمربع را در برمی گیرد که حوض هشت ضلعی با مصالح سنگی در وسط فضای سربینه قرار دارد. این فضا برخلاف سایر نمونه‌های سربینه فاقد سکو است که احتمالاً در مراحل پاکسازی و عملیات مرمتی از بین رفته و یا سال ها پیش از این تخریب شده است.

دو ستون سنگی با سرستون‌هایی با نقوش گیاهی در جبهه شمالی و دیوارهای آجری در مقابل آن‌ها، بار گنبد آجری سربینه را تحمل می کنند. این گنبد در سال ۱۳۸۵ و در جریان عملیات مرمتی، بازسازی شده است. ارتفاع گنبد داخلی از مرکز تا سطح تراز انتهای پای ستون‌ها ۶ متر است.

سربینه فاقد هرگونه کفسازی است و بقایای کفسازی تاریخی در آن مخدوش شده است.

گرمخانه

گرمخانه فضایی است با وسعت حدود ۷۰ مترمربع که به دو اتاق در جبهه شرقی محدود می‌شود. گرمخانه دارای چهار ستون سنگی با سرستون هایی با نقوش گیاهی است که به عنوان ستون‌های باربر گنبد مرکزی ایفای نقش می‌کنند.

این فضا فاقد حوض است و کف وضع موجود آن شامل طاق‌های گربه روهایی است که در کف گرمخانه حمام‌های سنتی به منظور عبور دود و هوای گرم تعبیه می‌شدند. بازسازی این گربه روها (تنوره‌ها) در عملیات مرمتی سال ۱۳۸۵ ناتمام مانده و حتی بقایای موجود در کف تاریخی را از میان برده است.

در سمت شمالی گرمخانه، حوضی که به نظر سرپوشیده بوده، قرار دارد که می‌توانسته محل خزینه حمام باشد.

کوره و انبار گرمخانه شامل اتاقک و راه پله‌ای در جبهه شمالی گرمخانه قرار داشته که قسمت‌هایی از آن‌ها دچار ریختگی شده است.

درب‌های ورودی حمام انصاری