باغ موزه نگارستان یکی از باغ موزههای جذاب و دیدنی تهران است که در مرکز پایتخت و در حوالی میدان بهارستان جای گرفته است. این باغ موزه همه روزه پذیرای علاقهمندان به طبیعت و تاریخ است.
فهرست مطالب
باغ نگارستان در سال ۱۲۲۲ تا ۱۲۲۸ هجری قمری به دستور فتحعلی شاه قاجار به عنوان اقامتگاه تابستانی ساخته شد.
این قصر – باغ در روزگار اولیه خود دارای وسعت زیادی بوده است، به گونهای که طبق اسناد قاجاری دروازه جنوبی آن در ضلع شمالی میدان بهارستان واقع بوده و از طرف شرق به دروازه شمیران و از طرف غرب به خیابان صفی علیشاه منتهی میشده است.
باغ نگارستان در زمان ساخت خارج از تهران قرار داشت، اما در سال ۱۲۸۴ هجری قمری که ناصرالدین شاه بر گستره شهر تهران افزود، در داخل حصار جدید قرار گرفت و پس از بنای کاخهای صاحب قرانیه و سلطنت آباد، در اختیار نهادهای حکومتی قرار گرفت.
بخش های باغ در گذشته
این باغ در ۱۳۰۴ هجری شمسی به مدت یک سال به وزارت عدلیه اختصاص داده شد. در زمان مظفرالدین شاه، پس از سفر به فرنگ و بازدید از مدرسه فلاحت امپراتوری در مسکو، اولین مدرسه فلاحت ایران با استخدام یک بلژیکی در این باغ دایر شد. کمی بعد در بناهای جنوبی باغ، مدرسه مستظرفه به ریاست کمالالملک تأسیس شد.
باگذشت زمان، از آن جا که این باغ دیگر جز بناهای سلطنتی به شمار نمیآمد، رو به ویرانی نهاد تا اینکه در سال ۱۳۰۷ هجری خورشیدی، وزارت معارف در این محل سه بنای بزرگ ساخت و به دارالمعلمین عالی اختصاص داد. برای این کار از معمار و مهندس مهاجر روس، الکسی مارکف کمک گرفته شد. سپس با رعایت اصول معماری ایرانی، نقشه تبدیل عمارت به دارالمعلمین تهیه گردید. باغ نگارستان نیز بهدست سید علیاکبر باغبان طراحی شد. دبیرستان علمیه نیز تا سال ۱۳۱۱ هجری شمسی در یکی از این سه بنا دایر بود. با تأسیس دانشسرای عالی در خرداد سال ۱۳۱۱ هجری شمسی تمام بناها به این دانشسرا اختصاص یافت.
در سال ۱۳۱۵ هجری شمسی، کتابخانه باغ ساخته شد که معاونت آن را پروین اعتصامی بر عهده داشت. از سال ۱۳۳۵ خورشیدی این بنای عظیم به مؤسسه لغتنامه دهخدا، مؤسسه جغرافیا، مؤسسه زبانهای خارجی و کلاسهای عمومی دانشکده ادبیات اختصاص یافت و در سال ۱۳۳۷ خورشیدی به همت دکتر غلامحسین صدیقی به مؤسسه تحقیقات علوم اجتماعی و تعاون واگذار گردید.
از سال ۱۳۴۱ تا ۱۳۷۰ هجری شمسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران در این محل دایر بود و پس از انتقال آن، زمانی که در سال ۱۳۷۱ هجری شمسی قصد واگذاری و تخریب آن را داشتند، دکتر روحالامینی مقالهای با عنوان حسبحال در روزنامه اطلاعات نوشت و به واگذاری و تخریب آن اعتراض کرد. این محل نزدیک به دو سال متروکه بود، تا اینکه دکتر حسن حبیبی، معاون اول رییسجمهور وقت، در آبان سال ۱۳۷۴ هجری شمسی از این مکان دیدن و یکی از کارشناسان میراث فرهنگی به نام مهندس دانشور را برای تهیه نقشه و بازسازی باغ معرفی کرد. او نیز با هماهنگی دانشگاه تهران، نقشه اولیه را بهدست آورد و تغییرات انجامشده را اصلاح کرد.
پس از انتقال دانشکده علوم اجتماعی و تعاون دانشگاه تهران به محل امروزی خود و تخریب بخشی از باغ نگارستان توسط سازمان برنامهوبودجه، با تصویب راه اندازی موزه تاریخ علم دانشگاه تهران در محل باغ نگارستان، کار حراست، حفاظت، مرمت و بازسازی این مجموعه تاریخی بیشازپیش موردتوجه مسئولان دانشگاه قرار گرفت و تاکنون بخش قابلتوجهی از آن انجامیافته است. در آیندهای نزدیک این محل بهعنوان موزه تاریخ و مفاخر دانشگاه تهران گشایش خواهد یافت.
باغ نگارستان رویدادهای تاریخی – سیاسی فراوانی را به خود دیده است که از جمله میتوان به قتل دولتمرد آزاده ایرانی میرزا ابوالقاسم قائممقام فراهانی بهدست محمدشاه و عوامل او در ماه صفر ۱۲۵۱ هجری قمری در زیر زمین عمارت دلگشا اشاره کرد.
در طول بیش از نیم قرن، تعداد زیادی از شخصیتهای علمی، ادبی و هنری کشور چون: ملکالشعرای بهار، کاظم عصار، علی اکبر دهخدا، بدیعالزمان فروزانفر، علینقی وزیری، جلالالدین همایی، سعید نفیسی، محمود حسابی، ابراهیم پورداوود، غلامحسین صدیقی، پرویز خانلری، محمد معین، محمدابراهیم باستانی پاریزی، علیمحمد کاردان و … در این مجموعه تاریخی به تحصیل و تدریس علم پرداختهاند.
این باغ موزه در حال حاضر شامل بخشهای مختلفی است که در ادامه مهمترین آنها را توضیح میدهیم:
مکتب کمالالملک اصطلاحی است برای توصیف آثار شاگردان کمالالملک و پیروان راه و روش او.
این موزه در ۲۴ تیر ماه ۱۳۹۲ با مشارکت سازمان زیباسازی و معاونت فرهنگی دانشگاه تهران در باغ نگارستان دانشگاه تهران گشایش یافت.
مجموعه شاگردان استاد کمالالملک، بالغ بر ۷۰ تن میشوند که بیش از ۵۰ نفر آنان، به مراتب والای هنر دست یافتند. خوشبختانه سازمان زیباسازی تاکنون موفق به خرید تعدادی اثر از مهمترین آثار شاگردان برجسته مکتب کمالالملک شده که البته این آثار منحصر به دو نسل از پیروان این مکتب میباشد که بخش عمده آن شاگردان مستقیم استاد و بخش دیگر را شاگردان مدرسه کمالالملک (نسل دوم) شامل میشوند.
این آثار زیبا را میتوانید در این بخش از باغ موزه نگارستان مشاهده نمایید.
نمایشگاه حاضر شامل ۱۲۵ قطعه نقره قلمزنی اصفهان میباشد. وزن قطعات نقره حدود ۱۹ هزار مثقال، معادل ۸۰ کیلوگرم و وزن اشیاء فلزی، مفرغی و مسی آن حدود ۲۵ کیلوگرم است. قدمت این اقلام به دوره قاجاریه تا پهلوی دوم برمیگردد.
این نمایشگاه دائمی در تاریخ ۳۰ اردیبهشت ۱۳۹۸ با حضور مهندس غلامعلی ملول، رئیس دانشگاه تهران، معاون فرهنگی و اجتماعی دانشگاه، مسئولان و جمعی از دوستداران هنر افتتاح شد و در معرض دید عموم قرار گرفت.
نمایشگاه حاضر شامل ۱۳ قطعه فرش ارزنده ایرانی است که توسط وی در نشستی با حضور دکتر محمود نیلی احمدآبادی رئیس دانشگاه تهران، وقف مجموعه باغ موزه نگارستان و دانشگاه تهران شد.
این نمایشگاه در تاریخ ۱۳ اسفند ۱۳۹۷ با حضور مهندس غلامعلی ملول و رئیس دانشگاه تهران، معاون فرهنگی و اجتماعی دانشگاه تهران، مسئولان و جمعی از دوستداران هنر افتتاح شد و در معرض دید عموم قرار گرفت.
نمایشگاه حاضر مجموعهای متنوع از کاشیها و آرایههای تزئینی معماری یافت شده در باغ نگارستان است که در گذر ایام بهجا مانده و بیشتر متعلق به قرون ۱۳–۱۴ هجری قمری هستند. این آثار اغلب متعلق به ازارهها و سردرها، با نقوش گیاهی بوده که با تکنیکهای نقاشی زیر لعاب، معرق و قالبی برجسته ایجاد شدهاند.
اگر دوست دارید از این مجموعه زیبا دیدن کنید، اطلاعات زیر برای شما مفید خواهد بود:
مجموعه باغ موزه نگارستان به شرح زیر است:
مجموعه موزهها: از ساعت ۹ الی ۱۸
محوطه باغ: از ساعت ۹ الی ۲۲
کافه: از ساعت ۹ الی ۲۲
رستوران: از ساعت ۱۲ الی ۱۷
قیمت های مجموعه مربوط به ابتدای سال ۱۳۹۹ به شرح زیر است:
بهای بلیط ورودی: ۳۰٫۰۰۰ ریال
بهای بلیط مجموعههای موزه: ۷۰٫۰۰۰ ریال
در صورت نیاز به تماس با بخشهای مختلف باغموزه نگارستان میتوانید از شمارههای زیر استفاده نمایید:
شماره تماس کافه: ۰۲۱۳۳۹۰۰۱۳۸
شماره تماس رستوران: ۰۲۱۳۳۹۴۵۴۶۰
شماره تماس اطلاعات موزه: ۰۲۱٣٣١١٩۵٨۶
۱- دوشنبهها مجموعه موزههای باغ تعطیل است و امکان بازدید از آنها وجود ندارد، اما امکان بازدید از فضای سبز و محوطه باغ نگارستان و کافه و رستوران فراهم میباشد.
۲- بلیط ورودی برای اساتید، دانشجویان و کارکنان دانشگاه تهران رایگان و برای سایر گروههای دانشآموزی و دانشجویی با هماهنگی پیشین و ارائه درخواست کتبی به باغ موزه نگارستان نیمبها میباشد.
۳- بهای بلیط فقط از طریق دستگاه کارتخوان اخذ میگردد و وجه نقد دریافت نمیشود.
از امکانات این مجموعه میتوان به موزههای زیبا، فضای سبز دلنواز، رستوران، کافیشاپ و سرویس بهداشتی اشاره کرد.
جهت ورود به تارنمای رسمی باغ موزه نگارستان و دریافت جدیدترین اخبار و اطلاعیهها، اینجا را کلیک نمایید.
باغ نگارستان با شماره ۲۰۸۲ در تاریخ ۱۱ مرداد ۱۳۷۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
تهران، میدان بهارستان، خیابان دانشسرا، خیابان شریعتمدار رفیع