برج آرامگاه شیخ شبلی در شهر دماوند

برج آرامگاه شیخ شبلی یکی از جاذبه‌های تاریخی و گردشگری شهر دماوند واقع در شمال شرقی تهران است که مربوط به دوره سلجوقیان می‌باشد. این برج آرامگاه به واسطه تاریخی بودن و زیبایی خاص خود و همچنین در کنار طبیعت بکر و زیبای شهر دماوند، هموار مورد توجه علاقه‌مندان بوده است.

معرفی آرامگاه شیخ شبلی

برج آرامگاه شیخ شبلی در منتهی‌الیه قسمت شرقی شهر دماوند به شکل یک بنای منفرد بر روی تپه‌ای واقع شده و باغ‌های سبز آن را احاطه کرده‌اند. ساخت بنای این برج آرامگاهی، به قرن ۵ هجری قمری بازمی‌گردد. این بنای تاریخی ارزشمند که تقریباً ۱۰ متر ارتفاع دارد، یک برج آرامگاهی آجری هشت ضلعی با پشتیبان‌های مدور در گوشه‌های آن است.

معرفی اجمالی شیخ شبلی

ابوبکر دولف بن جحدر شبلی در سال ۲۴۷ هجری قمری در شهر سامرا متولد و در سال ۳۳۴ هجری قمری در بغداد زمان که مدت و تاریخش دقیقاً مشخص نیست، دار فانی را وداع گفته و مردم بغداد با تجلیل کامل و ابراز احترام و ارادت ویژه وی را در مقبره خیزران به خاک سپردند.

شبلی در دوران جوانی به واسطه اشتغال پدر و دایی‌اش در درگاه خلفای عباسی به مقامات سیاسی بالا دست یافت و در برهه‌ای از طرف حاکمان طبرستان به امارت دماوند منصوب شد.

دوران صدارت شیخ شبلی در دماوند همراه با بسط و گسترش عدالت، امنیت و رفاه بود و به همین علت پس از وفاتش در بغداد، مردم دماوند به پاس خدمات عادلانه و همزیستی مسالمت آمیز با او به محض شنیدن خبر رحلتش، سر و سینه‌زنان به عزاداری پرداخته و چندی بعد به یاد ایامی که زیر سایه حکومت او زندگی خوبی را گذرانده بودند، بنای یادبودی را به نامش برپا داشتند. این برج هنوز که هنوز است یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی شهر دماوند به حساب می‌آید. در حقیقت ساخت بنا به قرون ۴ و ۵ هجری قمری و دروان حکومت سلجوقیان برمی‌گردد.

عطار نیشابوری درباره شیخ شبلی چنین گفته است: «آنچه او کشید در عبارت نگنجد. از اول تا آخر مردانه بود و هرگز فتوری و ضعفی بر حال او راه نیافت و از شدت لهب و شوق، او به هیچ آرام نگرفت.»

معماری برج شیخ شبلی

برج آرامگاهی شیخ شبلی از نظر معماری در شمار برج‌های شکیل و زیبا و معماری آن قابل تعمق است. این بنا با نمایی آجری و پلانی خورشیدی شکل و مدور، روی سکویی دایره مانند استوار شده و دارای ۳۴ کنگره به ارتفاع ۶ متر است. بدنه برج، گره چینی و تزیینات آجری زیبایی دارد و گنبد آن که مخروطی شکل و هشت ترک است با زاویه تند به طرف رأس متمایل می‌شود.

این برج را می‌توان با بناهای عصر ساسانی در بخارا مقایسه کرد و قدمت آن را بیش از قرن پنجم هجری نسبت داد.

ثبت در آثار ملی ایران

این اثر در تاریخ ۲۹ خرداد ۱۳۵۱ با شماره ثبت ۹۲ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

آدرس برج شیخ شبلی

دماوند، میدان امام خمینی، بلوار امام حسین (ع)، خیابان شیخ شبلی